Prematüre Retinopatisi ROP Tedavisi

Prematüre doğan bebeklerin karşılaştığı en ciddi göz sağlığı problemlerinden biri Prematüre Retinopatisi ROP Tedavisi ihtiyacıdır. Retina, gözün iç duvarını kaplayan ve görme işlevini sağlayan sinir tabakasıdır. Prematüre bebeklerde retina damarları tam gelişmeden doğum gerçekleştirildiği için, damarlanma süreci doğal seyrinden sapabilir. Bu durum, ilerleyici retina hasarına ve hatta görme kaybına yol açabilir. Op. Dr. Diclehan, bu konuda yaptığı çalışmalarda, erken tanının ve zamanında başlanan Prematüre Retinopatisi ROP Tedavisi uygulamalarının, kalıcı görme sorunlarını önemli ölçüde önleyebildiğini belirtmektedir.

Retina ve Görme Sistemi

Retina, gözün arka duvarını kaplayan ve görsel sinyalleri algılayarak beyne ileten sinir dokusudur. Retina damarları, anne karnında gebeliğin 16. haftasında gelişmeye başlar ve genellikle 36–40. haftalarda tamamlanmış olur. Erken doğan bebeklerde bu damar gelişimi tamamlanmadan dünyaya gelinmesi nedeniyle, anormal damar oluşumları gelişebilir.

Prematüre Retinopatisi (ROP) Nedir?

Prematüre Retinopatisi ROP Tedavisi, erken doğan bebeklerde retina damarlarının anormal gelişmesi sonucu ortaya çıkan, ilerleyici bir göz hastalığıdır. Bu hastalıkta retina damarları doğru yönde büyüyemediği için, yetersiz oksijenlenme ve damar bozuklukları ortaya çıkar. Bu durum, retina tabakasında fibro-vasküler dokuların oluşmasına, kanamaya ve son aşamada retina dekolmanına neden olabilir.

ROP'un Nedenleri

Prematüre Retinopatisi ROP Tedavisi gerektiren durumların başlıca nedenleri şunlardır

• Gebelik haftasının erken tamamlanması (genellikle 32. haftadan önce)
• Doğum ağırlığının 1500 gramdan az olması
• Yüksek konsantrasyonlu oksijen tedavisi
• Sepsis, beyin kanaması gibi neonatal komplikasyonlar
• Anemi ve kan transfuzyonları
• Mekanik ventilasyon sürelerinin uzun olması

ROP'un Evreleri

ROP, klinik görünüme göre 5 evrede sınıflandırılır

Evre 1

Retina damarlarının gelişim sınırında ince bir çizgi gözlenir. Bu erken evrede görme sorunu oluşmaz.

Evre 2

Bu çizgi kabarıklık halini alır. Genellikle takip edilir, bazen ilerlemeden gerileyebilir.

Evre 3

Anormal damar oluşumları başlar. Bu evrede lazer tedavisi veya enjeksiyon gerekebilir.

Evre 4

Parsiyel retina dekolmanı (retinanın ayrılması) meydana gelir. Cerrahi tedavi gerekebilir.

Evre 5

Tam retinal dekolman söz konusudur. Bu evrede ciddi görme kaybı riski vardır. Vitrektomi gibi ileri cerrahiler uygulanabilir.

Tanı Yöntemleri

ROP tanısı, doğumdan sonraki ilk 4-6 hafta içinde yapılan retina muayenesi ile konulur. Retinopati riskli bebeklerde ilk muayene genellikle 31. gestasyon haftasında ya da 4 haftalıkken planlanır. Tanı için göz bebekleri genleştirilir ve indirekt oftalmoskopla retina damar gelişimi değerlendirilir. Gerektiğinde retina görüntülemesi için RetCam gibi cihazlar da kullanılabilir.

ROP Tedavi Yöntemleri

Prematüre Retinopatisi ROP Tedavisi, hastalığın evresine ve ilerleme hızına göre değişiklik gösterir. İşte başlıca tedavi yöntemleri:

Lazer Fotokoagulasyon

ROP tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemdir. Retina damarlarının gelişemediği alanlar lazerle tahrip edilerek anormal damar oluşumu engellenir. Bu işlem, lokal veya genel anestezi altında uygulanabilir.

Anti-VEGF Enjeksiyonlar

Vasküler Endotelyal Büyüeme Faktörü'ne (VEGF) karşı geliştirilen ilaçlar, göz içine enjekte edilerek anormal damar gelişimini baskılar. Bu yöntem, son yıllarda özellikle evre 3 ve "agresif posterior ROP" olgularında yaygınlaşmıştır. Op. Dr. Diclehan, anti-VEGF enjeksiyonlarının doğru endikasyonla uygulandığında son derece etkili olduğunu belirtmektedir.

Cerrahi Tedavi

Evre 4 ve 5 vakalarda cerrahi gerekebilir. Retina dekolmanını düzeltmek için vitrektomi, skleral çöktürme veya kombine teknikler kullanılabilir. Bu cerrahiler, mikroskobik boyuttaki yapılarda çalışmayı gerektirir ve deneyimli cerrahlar tarafından uygulanmalıdır.

Takip ve Uzun Vadeli Kontroller

ROP tedavisi tamamlandıktan sonra da uzun vadeli takip gerekir. Retina tam gelişene kadar belirli aralıklarla göz muayeneleri sürmelidir. Ayrıca tedavi gören bebeklerde şaşılık, miyopi, ambliyopi (göz tembelliği) gibi sorunlar sık görülür. Bu nedenle erken gözlük kullanımı, kapama tedavisi ve ortoptik egzersizler gerekebilir.

Ailelere Yönelik Bilgilendirme

Prematüre Retinopatisi ROP Tedavisi, sadece medikal bir süreç değil; aynı zamanda ailenin bilinçli takibini de gerektirir. Ailelerin

• Muayene tarihlerine titizlikle uymaları
• İlaç kullanımını düzenli yapmaları
• Göz tembelliği ve şaşılık gibi sekonder durumları yakından izlemeleri
• Her kontrolü not almaları

tedavi başarısında belirleyici rol oynar. Op. Dr. Diclehan, aile-doktor işbirliğinin, ROP tedavisinde göz sağlığının korunmasında altın anahtar olduğunu vurgulamaktadır.

ROP ile Şeker Hastalığı ve Diyabetik Retinopati Arasındaki Farklar

Şeker hastalığı (diyabet), yetişkin bireylerde gözdeki damar yapılarını etkileyerek diyabetik retinopatiye neden olur. Prematüre Retinopatisi ROP Tedavisi ise doğum öncesi ya da doğum sırasında meydana gelen bir damar gelişim bozukluğudur. Her iki durumda da retina etkilenir ancak yaş grubu, nedenler ve tedavi yöntemleri farklılık gösterir.

Prematüre Retinopatisi ROP Tedavisi, zamanında tanı konulduğunda ve uygun tedavi uygulandığında görme kaybını önlemede yüksek oranda başarı sağlayan bir göz sağlığı alanıdır. Prematüre bebeklerin yaşama tutunmalarının artmasıyla birlikte, ROP tanı ve tedavi merkezlerine olan ihtiyaç da artmıştır. Op. Dr. Diclehan, her prematüre bebeğin bir göz uzmanı tarafından mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamakta ve erken müdahalenin görme yetisinin korunmasındaki kilit rolünü her fırsatta dile getirmektedir.

Toplum sağlığı açısından, yeni doğan ünitelerinde ROP tarama programlarının uygulanması, ebeveynlerin bu konuda eğitilmesi ve multidisipliner bir yaklaşım benimsenmesi, görme kayıplarının önlenmesinde hayati öneme sahiptir.